akshay 
શીખ અલગતાવાદી હરદીપ સિંહ નિજ્જરની હત્યાના મુદ્દે ભારત અને કેનેડા વચ્ચે રાજદ્વારી વિવાદ વધી રહ્યો છે. કેનેડાની સરકારે ભારત વિરુદ્ધ સંભવિત પ્રતિબંધોનો સંકેત આપતા હવે સંકટ વધુ ઘેરુ બન્યું છે. બંને દેશો વચ્ચે વધી રહેલા તણાવ વચ્ચે કેનેડાના વિદેશ મંત્રી મેલાની જોલીએ ભારત વિરુદ્ધ પ્રતિબંધો લાદવાની શક્યતાને નકારી કાઢી ન હતી અને કહ્યું હતું કે તમામ વિકલ્પો વિચારણા હેઠળ છે.અગાઉ સોમવારે ભારતે 6 કેનેડિયન રાજદ્વારીઓને હાંકી કાઢ્યા હતા. આ સિવાય ઉગ્રવાદી નિજ્જરની હત્યામાં ભારતીય રાજદ્વારીનું નામ જોડવાના કેનેડાના આરોપોને ફગાવી દીધા હતા. બાદમાં ભારતે પણ ત્યાંથી પોતાના હાઈ કમિશનરને પાછા બોલાવવાની જાહેરાત કરી હતી.ત્યારે કેનેડાના વિદેશ મંત્રી મેલાની જોલીએ પ્રતિક્રિયા આપી અને કહ્યું કે ખરેખર આ એક મહત્વપૂર્ણ પગલું છે. રાજદ્વારીઓને હાંકી કાઢવું એ વિયેના કન્વેન્શન હેઠળ દેશ લઈ શકે તેવા સૌથી કડક પગલાં પૈકીનું એક છે.
-> નિજ્જર હત્યા કેસમાં કેનેડાનું ભારત વિરુદ્ધ નિવેદન :- નિજ્જર હત્યાકાંડમાં કેનેડાએ જે રીતે ભારત વિરુદ્ધ વાહિયાત નિવેદનો કર્યા છે તેની ખરેખર બંને દેશોના સંબંધો પર ઊંડી અસર પડી રહી છે. આ દરમિયાન કેનેડાએ ભારત પર પ્રતિબંધ લગાવવાની વાત કરી છે. જો કે, જો આવું થાય તો ભારત પાસે આવા ઘણા વિકલ્પો છે, જેના દ્વારા કેનેડાને ઈંટનો જવાબ પથ્થરથી મળી શકે છે.
-> ભારત કેનેડાને ઘણી રીતે જવાબ આપી શકે છે :- ભારત અને કેનેડા વચ્ચેના તાજેતરના તણાવપૂર્ણ સંબંધોને ધ્યાનમાં રાખીને, ભારત પાસે ઘણા સંભવિત વિકલ્પો છે, જે કેનેડાની અર્થવ્યવસ્થા અને ખાલિસ્તાન સમર્થકોને અસર કરી શકે છે.હાલમાં 1.25 લાખ ભારતીય વિદ્યાર્થીઓ કેનેડામાં અભ્યાસ કરી રહ્યા છે. જો ભારત તેના વિદ્યાર્થીઓને કેનેડામાં અભ્યાસ કરતા અટકાવશે તો કેનેડાના અર્થતંત્ર પર તેની મોટી અસર પડશે. કેનેડા ભારતીય વિદ્યાર્થીઓ પાસેથી અબજો રૂપિયા ફી મેળવે છે, જે તેમની શિક્ષણ પ્રણાલીનો મુખ્ય આર્થિક સ્તંભ છે.
ખાલિસ્તાન સમર્થકો પ્રત્યે સહાનુભૂતિ ધરાવતા ભારતીય મૂળના નાગરિકોના ઓવરસીઝ સિટીઝન ઓફ ઈન્ડિયા (OCI) કાર્ડને ભારત રદ કરી શકે છે. આ પગલાની સીધી અસર કેનેડામાં રહેતા ભારતીય મૂળના લોકો પર પડી શકે છે.ભારત ખાલિસ્તાન સમર્થકોના પ્રોપર્ટી રાઈટ્સ નાબૂદ કરી શકે છે. ઉપરાંત, તે વિઝા પ્રક્રિયામાં વિલંબ કરી શકે છે અથવા તેમની સામે તપાસ શરૂ કરી શકે છે.ભારત મલ્ટીપલ એન્ટ્રી વિઝા બંધ કરી શકે છે, જે કેનેડામાં રહેતા શંકાસ્પદ ખાલિસ્તાન સમર્થકોને અસર કરશે. આની સીધી અસર કેનેડિયન-ભારતીય સમુદાય પર પડી શકે છે.જો કેનેડા ભારત પર વેપાર પ્રતિબંધો લાદવાનું વિચારે છે તો ભારત પણ સમાન પગલાં લઈ શકે છે. તેનું નુકસાન કેનેડાને વધુ થશે, કારણ કે કેનેડાની અર્થવ્યવસ્થા મોટાભાગે ભારત સાથેના વેપાર પર નિર્ભર છે.
