આખરે મકરસંક્રાંતિની તારીખ કેમ વારંવાર બદલાય છે, જાણો ઈતિહાસ વિશે બધું
આ વર્ષે મકરસંક્રાંતિ દેશભરમાં 15 જાન્યુઆરીએ ઉજવવામાં આવશે. હિન્દી કેલેન્ડર મુજબ, મકર સંક્રાંતિ માઘ મહિનાના કૃષ્ણ પક્ષની દ્વાદશી તિથિથી શરૂ થાય છે અને માઘ મહિનાના શુક્લ પક્ષની દ્વાદશી તિથિ સુધી ચાલુ રહે છે. તેને હિંદુ કેલેન્ડરમાં એક મહત્વપૂર્ણ તહેવાર માનવામાં આવે છે અને તેને મકરસંક્રાંતિ, માઘી, ખીચડી, ઉત્તરાયણ સંક્રાંતિ, તિલ સંક્રાંતિ અથવા લોહરી જેવા વિવિધ નામોથી ઓળખવામાં આવે છે. મકરસંક્રાંતિનો ઇતિહાસ વિવિધ સાંસ્કૃતિક પરંપરાઓ અને પ્રાચીન ગ્રંથોમાં જોવા મળે છે. આ સૂર્યગ્રહણનો સમય માનવામાં આવે છે, જ્યારે સૂર્ય દક્ષિણાયની એટલે કે કર્કથી મકર રાશિમાં પ્રવેશ કરે છે.આ સમયને ઉત્તરાયણ કહેવામાં આવે છે અને સૂર્યની ઉત્તરાયણ પૃથ્વી પર શુભ માનવામાં આવે છે.એવું પણ માનવામાં આવે છે કે આ દિવસે ભગવાન ભાસ્કર સ્વયં તેમના પુત્ર શનિના ઘરે તેમને મળવા જાય છે. તમને જણાવી દઈએ કે શનિદેવ મકર રાશિના સ્વામી છે, તેથી આ દિવસને મકરસંક્રાંતિ પણ કહેવામાં આવે છે.
-- હિંદુઓ માટે શા માટે મહત્વનું છે? :- મકરસંક્રાંતિનો તહેવાર હિંદુ ધર્મમાં વિવિધ પ્રદેશોમાં અલગ-અલગ સ્વરૂપે ઉજવવામાં આવે છે, પરંતુ તેનો મુખ્ય હેતુ સૂર્ય ભગવાનની પૂજા કરવાનો છે. આ દિવસે લોકો સ્નાન કરે છે, દાન કરે છે, તલ અને ગોળ ખાય છે, પિતૃઓને પ્રસાદ ચઢાવે છે, સૂર્યદેવની પૂજા કરે છે અને મેળાનું આયોજન કરે છે. તે ખેડૂતો માટે એક મહત્વપૂર્ણ તહેવાર પણ માનવામાં આવે છે, કારણ કે તે શેરડીની લણણી સાથે એકરુપ છે અને નવી કૃષિ સિઝનની શરૂઆતને ચિહ્નિત કરે છે.
-- છેવટે, શા માટે દર વર્ષે તારીખ બદલાય છે? :- ઘણા ઈતિહાસકારોના મતે, પહેલી મકર સંક્રાંતિ 14 જાન્યુઆરી 1902ના રોજ ઉજવવામાં આવી હતી. અગાઉ 18મી સદીમાં તે 12 અને 13 જાન્યુઆરીએ ઉજવવામાં આવતો હતો. જ્યારે વર્ષ 1964માં મકરસંક્રાંતિ 15 જાન્યુઆરીએ ઉજવવામાં આવી હતી. આ પછી, દર ત્રીજા વર્ષે અધિક માસના આગમનને કારણે, તે બીજા અને ત્રીજા વર્ષે 14 જાન્યુઆરીએ અને ચોથા વર્ષે 15 જાન્યુઆરીએ પડવાનું શરૂ થયું. એટલે કે મકરસંક્રાંતિ છેલ્લી વખત 2077માં 14મી જાન્યુઆરીએ ઉજવવામાં આવશે.
તમને જણાવી દઈએ કે જ્યારે સૂર્ય ધનુ રાશિમાંથી મકર રાશિમાં પ્રવેશ કરે છે ત્યારે તેને મકરસંક્રાંતિ કહેવામાં આવે છે. દર વર્ષે સૂર્યનો ધનુરાશિથી મકર રાશિમાં પ્રવેશ 20 મિનિટ મોડો થાય છે. આમ, દર ત્રણ વર્ષ પછી સૂર્ય એક કલાકના વિલંબ સાથે મકર રાશિમાં પ્રવેશે છે અને દર 72 વર્ષ પછી એક દિવસના વિલંબ સાથે. આ મુજબ 2077થી મકરસંક્રાંતિ 15 જાન્યુઆરીએ જ આવશે.
