ઉનાળાની ગરમી વચ્ચે ગુજરાતના 207 જળાશયોમાં માત્ર 42.95 ટકા પાણી બચ્યું

વર્તમાન ક્ષમતા 799.61 એમસીએમ ખાધ છે, જે ગયા વર્ષે આ જ દિવસે 11,569.86 એમસીએમ હતી.
ઉનાળો આગળ વધી રહ્યો છે ત્યારે ગુજરાતના મોટા જળાશયોમાં ગત વર્ષના જળ અનામતની સરખામણીએ સંગ્રહ ક્ષમતામાં ઘટાડો નોંધાયો છે.
જળ સંસાધન અને પાણી પુરવઠા વિભાગના આંકડા મુજબ નર્મદાના સરદાર સરોવર સહિત 207 મોટા ડેમોમાં કુલ 10,770.24 મિલિયન ક્યુબિક મીટર (એમસીએમ) પાણીનો ભંડાર છે જે 15 મે ના રોજ કુલ 25,265.84 એમસીએમના 42.63 ટકા છે.
ઉત્તર ગુજરાતના ડેમોમાં 15 મે સુધીમાં 35.61 ટકા પાણી ઉપલબ્ધ છે. ઉપલબ્ધ જળ ભંડારમાંથી, માત્ર 29.02 ટકા જ જીવંત સંગ્રહમાં છે - પાણીનો જથ્થો જે ડેમના લઘુત્તમ પૂલ સ્તરથી ઉપરની માંગના સમયગાળા માટે હોવાનું માનવામાં આવે છે.
લઘુત્તમ પૂલ સ્તરને ડેમના ડેડ સ્ટોરેજ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. ગુજરાતની જીવાદોરી તરીકે ઓળખાતા નર્મદા પરના સરદાર સરોવર ડેમની જળસપાટી સોમવારે 47.65 ટકા સંગ્રહ સાથે 117.13 મીટર રહી હતી. વર્તમાન ઉપલબ્ધ ગ્રોસ સ્ટોરેજ 4,508.07 એમસીએમ છે.
ગયા વર્ષે 15 મેના રોજ તેનો ગ્રોસ સ્ટોરેજ 4,912.29 એમસીએમ હતો. જળ અનામતમાં આ વર્ષે અત્યાર સુધીમાં ૪૦૪.૨૨ એમસીએમની ખાધ નોંધાઈ છે. 138.68 મીટરની સંપૂર્ણ જળાશય સપાટી (એફઆરએલ) ધરાવતા આ ડેમની કુલ સંગ્રહ ક્ષમતા 9,460 એમસીએમ છે, જેમાંથી 5,760 એમસીએમ લાઇવ સ્ટોરેજ ક્ષમતા છે.
એકવાર પાણીનું સ્તર 110 મીટરને સ્પર્શે છે ત્યારે ડેમ તેના ડેડ સ્ટોરેજમાંથી ખેંચવાનું શરૂ કરે છે. સરદાર સરોવરમાં ૮૦૮.૦૭ એમસીએમ પર માત્ર 14.07 ટકા લાઇવ સ્ટોરેજ ઉપલબ્ધ છે.
પાછલા વર્ષની તુલનામાં રાજ્યમાં ડેમોમાં જીવંત સંગ્રહ માટેના ઓછા આંકડા છે. આ વર્ષે ઉત્તર ગુજરાતના ચાર જિલ્લા - અરવલ્લી,
બનાસકાંઠા, મહેસાણા અને સાબરકાંઠામાં હાલમાં 554.25 એમસીએમ સાથે 31 ટકા લાઇવ સ્ટોરેજ છે, જ્યારે મધ્ય ગુજરાતમાં 703.51 એમસીએમ સાથે 31.95 ટકા લાઇવ સ્ટોરેજ છે. દક્ષિણ ગુજરાતમાં 3,276.33 એમસીએમ સાથે 38.27 ટકા લાઇવ સ્ટોરેજ છે, જ્યારે કચ્છ અને સૌરાષ્ટ્રનું અનુક્રમે 77.21 એમસીએમ (25.66 ટકા) અને 487.23 એમસીએમ (19.93 ટકા) છે.
ઉત્તર ગુજરાતના કુલ ગ્રોસ સ્ટોરેજ કેપેસિટી 1,929.29 એમસીએમ સાથેના 15 ડેમોમાં 15 મેના રોજ 687.07 એમસીએમનો સરપ્લસ ગ્રોસ સ્ટોરેજ નોંધાયો છે, જ્યારે રાજ્યના અન્ય વિસ્તારોની ખાધ છે. ગયા વર્ષે 15 ડેમોમાં કુલ સંગ્રહની તુલનામાં, આ વિસ્તારમાં આ વર્ષે 426.49 એમસીએમ સ્ટોરેજનો સરપ્લસ જથ્થો ઉપલબ્ધ છે.
એ જ રીતે મધ્ય ગુજરાતના 17 ડેમોમાં 35.72 ટકા પાણીનો સંગ્રહ 832.67 એમસીએમ પર ઉપલબ્ધ છે, જે ગયા વર્ષે ૯૩૫.૨૦ એમસીએમ હતો.
કચ્છમાં હાલ નર્મદા બ્રાન્ચ કેનાલ કાર્યરત છે ત્યાં 20 ડેમોમાં 31.35 ટકા સ્ટોરેજ છે જેમાં 104.16 એમસીએમ પાણી ઉપલબ્ધ છે. ગત વર્ષે કચ્છના ડેમોમાં 15 મે સુધીમાં માત્ર 55.46 એમસીએમ પાણી હતું. સૌરાષ્ટ્રના 141 ડેમોમાં 599.83 એમસીએમ સાથે 23.17 ટકા સામૂહિક ગ્રોસ સ્ટોરેજ છે. આ ક્ષેત્રમાં આ વર્ષે 808.13 એમસીએમ ગ્રોસ સ્ટોરેજ પર 208.30 એમસીએમની ખાધ નોંધાઈ છે.
સરદાર સરોવરને બાદ કરતા 13 ડેમો ધરાવતા દક્ષિણ ગુજરાતમાં 15 મેના રોજ 4,038.44 એમસીએમ સાથે કુલ 8,624.78 એમસીએમનો ગ્રોસ સ્ટોરેજ ઉપલબ્ધ થતાં ટકાવારી ભરવાની ટકાવારી 46.82 ટકા નોંધાઈ છે. 15 મે, 2022 ની તુલનામાં સંગ્રહમાં 559.75 એમસીએમની ખાધ નોંધાઈ છે જ્યારે ડેમોમાં 4,598.19 એમસીએમ પાણી અનામત હતું.